D-UYGARLIĞA ADINI VEREN TÜRK DEVLETİ: UYGURLAR

D-UYGARLIĞA ADINI VEREN TÜRK DEVLETİ: UYGURLAR • 744 yılında bugünkü Moğolistan ve çevresinde devlet kuran Uygurlar önce Ötüken’i başkent yapmışlar bir süre sonra ise başkenti Karabalgasun ( Ordubalıg ) şehrine taşımışlardır. Bilinen kurucu hükümdarları ise Bilge Kül Kadir Han’dır. • Çinlilerin 751 Talas Savaşında Müslüman Araplara yenilmelerinden yararlanan Uygur devleti sınırlarını genişletti. • Çinlilerle yaptıkları ticaret ve Çin’deki ayaklanma için yardıma giden Uygur Hakanı “Bögü Tarkan’ın” Mani dinine girmesiyle Uygurlar arasında “Manihenizm” dini yayılmaya başlamıştır. Mani dininin hayvani gıdaları yemeyi ve savaş yapmayı yasaklaması, Uygurların savaşçı ve mücadeleci özelliklerini kaybetmelerine sebep oldu. Ancak bu dinin etkisiyle yerleşik hayata tamamen geçen Uygurlar tarım ve ticaretle uğraşmaya başlamışlardır. • Yerleşik hayata geçen Uygurlar; saray, tapınak, ev, sulama kanalları vb gibi taşınmaz mimari ve sanat eserleri meydana getirmişlerdir. • Kağıt ve matbaayı da Türk tarihinde ilk kez kullanan Uygurlar kültürel yönden gelişmişler ve günümüze binlerce kitap bırakmışlardır. Ayrıca ticari hayatta da yazılı kuralları dikkate alan Uygurlar hukuk alanında da ilerlemişlerdir. • Çin, İran ve Araplarla siyasi ve ticari ilişkiler kuran Uygurlar; Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuştur. • İç çekişmeler nedeniyle zayıflayan Uygur Devleti 840 yılında Kırgız Türkleri tarafından yıkılmıştır. • Uygur Türkleri günümüzde Doğu Türkistan adı verilen Çin Halk Cumhuriyeti’nin, Sincan – Uygur Özerk Bölgesinde yaşamaktadırlar. SÖZLÜ EDEBİYATIMIZA ÖRNEK: Uygurlara ait günümüze ulaşan destanlar; “Göç ve Türeyiş” destanlarıdır.