OSMANLI HANGİ CEPHEDE?

OSMANLI HANGİ CEPHEDE?

(I.Dünya Savaşı’nın başlamasından bitişine kadar meydana gelen olaylar  hakkında)

KAZANIM                  

*I.Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin durumunu,topraklarının paylaşılması ve işgali açısından değerlendirir.

Verilen bilgiler

         19. yylın başlarından itibaren Avrupa devletleri  arasında  çıkar çatışmaları sebebiyle bloklaşmalar yaşanmaya başlandı.Bunlar;

Üçlü İttifak: 1882 yılında Almanya ,Avusturya Macaristan ve İtalya’nın bir araya gelerek Fransa,Rusya ve İngiltere tehlikesine karşı oluşturdukları bloktur.

 Üçlü İtilaf: 1907 yılında İngiltere,Fransa ve Rusya’nın Üçlü İttifak devletlerine karşı oluştıurdukları birliktir.

I.Dünya Savaşı’nın Sebepleri

* Fransa'nın 19. yüzyılda Almanya'ya yenilerek  kaybettiği Alsas Loren bölgesini geri almak istemesi

*Fransız ihtilali sonucunda ortaya çıkan milliyetçilik akımı
*Sanayi İnkılabı sonucunda ortaya çıkan hammadde ve Pazar ihtiyacı arayışından kaynaklanan devletler arasındaki rekabet(özellikle İngiltere-Almanya arasında)

*Rusya’nın balkanlarda uyguladığı panslavist politika
*Ülkeler arasında meydana gelen bloklaşmalar(Üçlü itilaf-üçlü ittifak)

* Avusturya Macaristan veliahtının Sırplar tarafından öldürülmesi

           Avusturya Macaristan veliahtının Sırplar tarafından öldürülmesi üzerine Avusturya Macaristan Sırbıstan’a savaş ilan etti.(1914)Bunun üzerine Rusya Sırbıstan’ın yanında yer aldı.Avusturya Macaristan’ı destekleyen Almanya, Rusya ve diğer müttefikleri İngiltere ve Fransa’ya savaş ilan etti.

Birinci Dünya Savaşı’na katılan devletler ve bu devletlerin  Osmanlı Devleti ile ilgili planları

ABD :

*Bağımsızlığını geç bir zamanda(1783) kazanmış bir devlet olmasına karşın verimli tarım arazileri ,ham madde bolluğu ve her türlü dış tehlikelerden uzak olmaları sonucu  hızlı geliştiler.

* Dünya siyasetinde söz sahibi olmak için Dünya’nın her tarafıyla ekonomik ilişki kurdular. Osmanlı Devleti’nde  de kurdukları okul ,hastane, matbaa gibi kurumlar aracılığı ile kısa sürede nüfuz sahibi oldular.

AVUSTURYA-MACARİSTAN

*Osmanlı Devleti’nin balkanlardan tamamen çıkarılmasını ve kendilerinin bu bölgeye hakim olmasını istiyorlardı.

*Devletin  çok uluslu olmasından dolayı Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik akımı sonucunda imparatorluğun bütünlüğü tehlike altına girdi.

* Rusların desteklediği Sırplarla mücadele edebilmek için Almanya gibi güçlü bir devletin desteğine ihtiyaç duydular.

FRANSA

*Osmanlı devleti ile geçmişte her bakımdan ilişkileri mevcuttu.(Siyasi, ticari dini)

*Fransız İhtilali ile yayılan özgürlük adalet ve milliyetçilik düşünceleri sonucu Osmanlı Devleti bu durumdan son derece olumsuz etkilenmiş ve zor duruma düşmüştür.

*Sanayileşmesi ile birlikte yeni sömürgeler elde etmek isteyen Fransa Osmanlı Devleti’nin topraklarına göz dikmiştir.Ermeni ve başka milletleri kullanarak Osmanlıya baskı yapmışlardır.

.RUSYA

*Öteden beri Rusya’nın en büyük amacı ,boğazları ele geçirerek  sıcak denizlere inmek ve İstanbul merkezli büyük bir slav devleti kurmaktı.

*Bu amaclarını  gerçekleştirmek için akraba oldukları Osmanlı himayesindeki Slav halkı ve ortodoksları Osmanlıya karşı kışkırtmışlardır.

ALMANYA

*1871 gibi geç bir dönemde siyasi birliklerini oluşturdular. Ana hedefleri İngiliz ve Fransızların ulaşamadığı zengin topraklara yayılmaktı.

*Ayrıca Osmanlı Devleti’ni kullanarak Ortadoğu balkanlarda etkin olma istiyorlardı.

*Osmanlı Devletinde okul demir yolu vb yatırımlar yaparak ,Osmanlıya ihtiyacı olduğu askeri uzmanlar göndererek Osmanlı ile dostane ilişkiler kurdular.Amacları Osmanlı Devletini kendi taraflarına çekip rakipleri İngiltere Fransa ve Rusya’yı zor durumda bırakmaktı

İNGİLTERE

*İlk buhar gücünü bulup sanayi inkılabını gerçekleştirmişler ,gelişmiş gemiler yaparak okyanus ötesinde sömürgeler elde etmişlerdir..Dünya ticaretini ele geçirmişlerdir.

*Uzun yıllar çıkarları gereği Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünden yanaydı ve Osmanlı yı korudu.Çünkü Osmanlı Devleti İngiltere’nin ham madde kaynağı ve ürettiği malları satabileceği bir pazar konumundaydı.

*Osmanlı Devleti’nin himayesinde olan Orta doğu petrol yatakları İngiltere için çok önemli bir yer arz ediyordu

*.Daha sonra 19. yy’lın sonlarından itibaren çıkarları gereği bu politikalarından vazgeçtiler .Bağımsızlık hareketlerini destekleyerek  Arapları Osmanlıya karşı ayaklandırdılar.

İTALYA

*Birliğini geç tamamladı(1871).Diğer devletlerle rekabet edebilmek için sömürge arayışı içine girdi.

*Güçsüz Osmanlı devleti elinde olan ayrıca kendisine yakın olan Kuzey Afrika Trablusgarp‘a göz dikmiş,başarılı olamamasına karşın bu sırada Balkan Savaşları’nın çıkması üzerine yapılan  Uşi Antlaşması ile Trablusgarp’ı ele geçirdi.Bu savaştaki tecrübeleri Osmanlı Devlet’inden hala toprak alabilmek için büyük devletlerin desteğine ihtiyacları olduğunu gösterdi.

NOT:Başlangıçta İttifak devletleri tarafında yer alan İtalya kendisine Batı Anadolu topraklarının vaad edilmesi üzerine İtilaf grubuna geçti.

Savaş devam ederken farklı tarihlerde Romanya,Yunanistan,Brezilya Portekiz,Amerika Birleşik Devletleri de itilaf gurubuna katıldı..Osmanlı Devleti ve Bulgaristan ise ittifak grubunda savaşa katıldı.

Osmanlı Devleti ‘nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesi

   Savaş başladığında Osmanlı tarafsızlığını ilan etti. İtilaf Devletleri Osmanlının tarafsız kalmasını istiyordu. Almanya ise Osmanlının kendi yanında savaşa katılmasını  istiyordu.

Almanya’nın Osmanlıyı yanında istemesinin sebepleri:

 *Cephelerini genişletmek suretiyle yükünü hafifletmek 

 * İngiliz ve Fransızların Sömürge yollarını kesmek 

 * Osmanlıdaki Halifelik gücünden yararlanarak Türkleri ve Müslümanları yanında savaşa katmaktı.

      Yönetimi elinde bulunduran İttihat ve Terakki Cemiyetini yönetenler Almanya’nın savaşı kazanacağına kesin gözüyle bakıyorlardı.Almanya’nın yanında savaşa girilirse kaybedilen topraklar geri alınabilecekti.
  Almanlarla gizli bir antlaşma yapıldı. Bu sırada Goben  ve Breslav adındaki iki Alman gemisi İngilizlerden kaçarak Osmanlıya sığındı. İngiltere gemileri isteyince gemilerin satın alındığı Osmanlı Devleti tarafından açıklandı. Goben  ve Breslav  adlı iki Alman gemisine Yavuz  ve Midilli adı verilerek Türk bayrağı çekildi. Bu gemiler, Karadeniz’de Rus limanlarını bombaladılar. Rusya’nın Osmanlıya savaş ilan etmesi ile Osmanlı I. Dünya Savaşına girmiş oldu.(1914)

Osmanlı Devleti ‘nin Birinci Dünya Savaşı’nda Savaştığı Cepheler

11 Kasım 1914 te resmen savaşa katılan Osmanlı Devleti bir çok cephede savaşmak zorunda kaldı.Bu cephelerin bir kısmı kendi toprakları üzerinde iken bir kısmı kendi toprakları dışındadır.

Kendi Toprakları üzerindeki Cepheler:Kafkas Cephesi,Çanakkale Cephesi,Sina-Filistin-Suriye Cephesi,Irak Cephesi

Kendi Toprakları Dışındaki Cepheler:Galiçya,Romanya ve Makedonya Cephesi

-Kafkas Cephesi

* Rusların egemenliğindeki Türklerle birleşmek için açıldı.

*Enver Paşa’nın komutasındaki Türk Ordusu Sarıkamış’ta binlerce askerini açlıktan, hastalıktan ve soğuktan daha Ruslarla savaşamadan  kaybetti. Ruslar Muş, Bingöl, Van,Erzurum, Erzincan çevresini ele geçirdi.
  *Çanakkale Cephesi’nden buraya gelen M. Kemal Muş , Bitlis gibi yerleri geri aldı.

*Bu sırada Rusya içinde Bolşevik İhtilali olunca Rusya Brest Litowsk Antlaşmasını imzalayarak I. Dünya Savaşından çekildi (1917). Berlin antlaşması ile aldığı Kars, Ardahan ve Batum’u geri verdi.

-Çanakkale Cephesi

*İtilaf Devletleri nin bu cepheyi açmalarının sebebi Rusya’ya yardım götürmek, Boğazları ve İstanbul’u alarak Osmanlıyı savaş dışı bırakmaktı.
  *18 Mart 1915’te Çanakkale Boğazı önünde savaşlar başladı. İtilaf donanmaları boğazları geçemeyince Gelibolu Yarımadasına asker çıkardı. (Anzaklar: Yeni Zelanda ve Avustralya askerleri) M. Kemal komutasındaki Türk ordusu başarılı oldu.
*M. Kemal burada: “Size ben taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve başka komutanlar gelebilir.” diyordu.

*Savaşın kazanılması I. Dünya Savaşının uzamasına sebep oldu.
- Sina-Filistin-Suriye Cephesi

*Süveyş Kanalına yönelik olarak Almanların isteği ile Osmanlı Devleti tarafından, İngilizlerin sömürge yolunu kesmek için açılan bu cephede yeterli desteğin alınamaması sonucu başarılı olunamadı. Osmanlı geri çekilmek zorunda kaldıSina Yarımadasını ele geçiren İngilizler, Suriye’ye dayandılarsa da Türk kuvvetlerinin başarılı savunması ile durduruldu..
İran-Irak Cephesi

*İngilizler ce Irak petrollerini ele geçirmek için açıldı. Osmanlı Devleti  Kutülemare’de başarılı sonuçlar alsa da daha sonra geri çekilmek zorunda kaldı.
Zorunlu Göç

(I.Dünya Savaşı sırasında Ermeniler ,Sevk ve İskan Kanunun-Tehcir Kanunu- çıkarılması Hakkında)

*Ermeniler, 1876 tarihine kadar Osmanlı Devletine bağlılıklarını en uzun süre koruyan gayrimüslim toplum olma özelliğini taşıyordu.

*19.yydan itibaren başta Rusya ve İngiltere’nin  kışkırtmaları ile isyana teşvik edilen Ermeniler,1890’lı yıllardan itibaren örgütlenerek isyanlar çıkarmışlar,yaşadıkları bölgelerde Türk halkını katletmeye başlamışlar,I.Dünya Savaşında Kafkas Cephesinde Ruslarla birlikte Türk ordusuna karşı savaşmışlardır.

* Tehcir Kanununun çıkarılması:Ermenilerin bölge halkına zarar verici bu faaliyetleri  son olarak ta Van ‘da çıkan isyan üzerine 27 Mayıs 1915 te

Sevk ve İskan Kanunu-Tehcir Kanunu- çıkarıldı.