M. KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI ve MİLLİ BİLİNCİN UYANDIRILMASI

beraberliğin sağlanması açısından değerlendirir.
       M. KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞI ve MİLLİ BİLİNCİN UYANDIRILMASI

  M.Kemal'in Mondros Antlaşması'nın hükümlerine karşı çıkması üzerine İstanbul Hükümeti, Suriye-FilistindeYıldırım Orduları Komutanlığı'nı kaldırarak M.Kemal'i İstanbul'a çağırmıştır.

  M.Kemal, İstanbul'da işgalci devletlerin donanmasını görünce, 'Geldikleri gibi giderler', diyerek, kurtuluşa olan inancını belirtmiştir.
M.Kemal, Ahmet İzzet Paşa'nın Kabinesi'nde Harbiye Nazırı (Savunma Bakanı) olmak için gayret gösterdiyse de bunda başarılı olamamıştır.
M.Kemal, Sultan Vahdettin'e de düşüncelerini anlatmak istemiş, fakat Padişah'ın bir şey yapamayacağını anlamıştır.
M.Kemal İstanbul'da kaldığı süre içerisinde arkadaşlarına Mondros'un hükümlerine uymamalarını söylemiştir.

Arkadaşı Fethi Okyar ile beraber Minber(Kürsü) adlı bir gazete çıkararak kamuoyunu aydınlatmak ve halk üzerinde yönlendirici bir etkide bulunmayı amaçlamıştır
M.Kemal İstanbul'da yapılabilecek bir şey olmayınca Anadolu'ya geçmenin yollarını aramıştır.

13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, İstanbul’dan Samsun’a gitmek için ayrıldığı 16 Mayıs 1919 tarihine kadar geçen  yaklaşık 7 ay boyunca ülkenin çerisinde bulunduğu durumdan çıkış yolları üzerinde durdu.

Bu dönemde Ortaya çıkan kurtuluş yolları:
1.Padişah ve yönetim İngiliz dostluğuna güvenerek İngiltere’nin mandasına girmek. (Aydınların bir kısmı ve basının önemli bir bölümü bu görüştedir)
2. Wilson İlkelerine güvenilerek savunulan Amerikan mandası( Amerika sömürgesi devlet değil, bağımsızlık mücadelesi vermiş olması bunda etkili)
3. İşgallere karşı bu bölgelerdeki vatanseverlerin başlatmış oldukları bölgesel kurtuluş yolları
     Not:  Mustafa Kemal,  bu yolların hiçbirisini  kurtuluş için yeterli bulmamakta ve bunların sonunda Türk Milleti için esaretin olduğunu ifade etmekteydi. Mustafa Kemal bağımsızlık için “Ya İstiklal Ya Ölüm” parolası ile Milli egemenliğe dayanan yeni ulusal bir devleti kurtuluş çaresi olarak görüyordu. Mustafa Kemal Samsun’a giderken kafasındaki bu fikri uygulamak için Anadolu’ya gidiyordu. Çünkü bu düşüncesini ancak halk ( Türk Milleti) ile beraber hareket ederek gerçekleştirebilirdi.

Mustafa Kemal'in Samsun'a Çıkışı

Samsun ve çevresinde Pontus Rum çeteleri Türkler'e saldırmıştır.
İngilizler Avrupa kamuoyunu yanıltarak, saldırıların Türkler tarafından gerçekleştirildiğini bildirmiştir.
İngiltere, Samsun ve çevresinin silahsızlandırılmasını, yoksa, bu bölgeyi işgal edeceğini söylemiştir.
İngilizler'in baskıları sonucu Damat Ferit Paşa sadrazam olmuştur.
M.Kemal Padişah iradesiyle 9.Ordu Müfettişliği'ne atanmıştır (30 Nisan 1919).
M.Kemal, sivil yöneticilere de emir verme yetkisini istemiş ve bu yetkiyi almıştır.
M.Kemal 16 Mayıs 1919'da yanındaki 17 kişi ile birlikte Samsun'a deniz yoluyla hareket etmiş ve 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ulaşmıştır.

M.Kemal'in 9.Ordu Müfettişliği'ne Atanmasını Sağlayan Etkenler

M.Kemal'in İttihat ve Terakki karşıtı olması.
M.Kemal'in, Türk ordusunun Almanlar'ın kontrolüne verilmesine karşı çıkması.
Padişah Vahdettin’in veliahtlık döneminden itibaren M.Kemal'i yakından tanıyor olması.
M.Kemal'in daha önceki başarıları.

M.Kemal'in Samsun'daki Görevleri

Bölgede güvenliğin sağlanması.
Asayişsizliğin çıkış nedenlerinin saptanması.
Bölgedeki silah ve cephanenin toplanması.
Halka silah dağıtan kuruluşların ortadan kaldırılması.

19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a 9. Ordu müfettişi olarak çıkan Mustafa Kemal’in resmi görevi Samsun ve çevresinde güvenliği bozan olayları incelemekti. 25 Mayıs 1919’a kadar Samsun’da kalan Mustafa Kemal bölgede yaptığı incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda bir rapor hazırlayarak İstanbul’a gönderdi. ( 22 Mayıs 1919)

Mustafa Kemal buradaki çalışmalarını tamamlayarak 22 Mayıs 1919'da İstanbul Hükümeti'ne hazırladğı raporu gönderir.

Bu raporda;
- Samsun civarındaki karışıklıklara sebep olanların Türkler olmadığını yörede çıkan olayların yegâne sebebinin Pontuscular , İtilaf Devletlerinin  subayları sorumludur
- izmir’in işgalinin hiçbir haklı gerekçesinin bulunmadığını ve işgalin geçici olduğu,
- Türklüğün yabancı mandasına ve kontrolüne tahammülü olmadığı,
- Milletin millî hâkimiyet esasını ve Türk milliyetçiliğini kabul ettiğini, bunu gerçekleştirmeye çalışacakları belirtilmiştir.

NOT: Bu raporla Mustafa Kemal, ilk kez resmi görevine ters düşmüştür.