ORTA ASYA VE YAKIN DOĞU’DA
KURULAN TÜRK DEVLETLERİNDE DEVLET YÖNETİMİ (Fatımi, Eyyübi, Memluk, Timur, Babür,
Akkoyunlular, Karakoyunlular, Harzemşah, Moğol, Altınorda Devletleri)
Moğollarda
hükümdarlık babadan oğula geçerdi. Ülke “Cengiz Yasaları”na göre yönetilirdi.
Moğollarda devlet
işleri KURULTAY’DA görüşülürdü.
Timur (Timur
Devleti’nin kurucusu) EMİR unvanını kullanırdı.
Babürlerde
devletin başındaki kişiye PADİŞAH denirdi.
Memluklularda
saltanat sistemi yoktu. Her komutan “sultan” olabilirdi.
OSMANLI DEVLETİ’NDE DEVLET
YÖNETİMİ
o
Osmanlı Devleti
monarşi ile yönetilirdi. Başta padişah bulunurdu, son söz padişaha aitti.
o
Hükümdarlık
babadan oğula geçerdi. Osmanlı’da düzenli bir veraset sistemi yoktu. Bu nedenle
sık sık taht kavgaları yaşanır, bu da Türk devletlerinin kısa sürede
yıkılmasına neden olurdu.
o
Osmanlı
hükümdarları; bey, han, hakan, sultan, hünkâr, gazi, hüdavendigar gibi unvanlar
kullanılırdı. Yavuz Sultan Selim döneminden itibaren “halife” unvanı da
kullanılmaya başlandı.
o
Hükümdarlık
alametleri; adına hutbe okutmak, para basmaktır.
o
Divan-ı Hümayun:
Osmanlı Devleti’nde önemli devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı kuruma
denir. Divan ilk kez Orhan Bey döneminde kuruldu. Kuruluş döneminde Divan’ın
başkanlığını kuruluş döneminde padişah yaparken, Fatih Sultan Mehmet döneminden
itibaren sadrazamlar (veziriazam) başkanlık yapmıştır. Divan bugünkü bakanlar
kurulu gibi çalışırdı. Divan, 19. yüzyılda II. Mahmut tarafından kaldırılmış,
yerine nazırlıklar (bakanlıklar) kurulmuştur.
o
1839’da ilan
edilen Tanzimat Fermanı, Türk tarihinde ilk demokratikleşme adımı sayılır.
o
1876’da I.
Meşrutiyet’in ilanı ile Türk tarihinin ilk anayasası olan “Kanun-i Esasi” kabul
edildi. Kanun-i Esasi’nin ilanı ile halk ilk kez yönetime katılma hakkı elde
etti.
NOT: 23
Nisan 1920’de TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) açıldı. Böylece Milli
Egemenlik ilkesi gerçekleştirilmiş oldu. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan
edildi. Yeni Türk devletinin yönetim rejimi belirlenmiş oldu.
NOT: TC’nin ilk Cumhurbaşkanı M.Kemal, ilk başbakanı İsmet İnönü, ilk meclis
başkanı Fethi Okyar’dır
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder