ORTA ASYA’DA TÜRK DEVLETLERİ

2- ORTA ASYA’DA TÜRK DEVLETLERİ A-İLK ORTA ASYA TÜRK DEVLETİ: ASYA ( BÜYÜK ) HUN DEVLETİ • Başkent “Ötüken” olmak üzere Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletidir. • Hun devletinin bilinen ilk hükümdarı olan Teoman, Türk kavimlerini büyük bir devlet çatısında toplayan ilk Türk hakanıdır. • Teoman döneminde Hun akınlarından korunmak isteyen Çinliler, 6 bin km’lik Çin Seddi’ni yapmışlardır. • Teoman’dan sonra yerine geçen oğlu Mete Han döneminde Hun Türkleri en güçlü ve parlak dönemlerini yaşamışlardır. Mete Han devrinde neler yaşanmıştır?  Orta Asya Türk boylarının nerdeyse tamamını ilk kez tek bir devlet çatısı altında toplayarak büyük ölçüde “Orta Asya Türk siyasi birliğini” sağlamıştır.  Çin mağlup edilerek vergiye bağlanmış ve İpek yolu denetim altına alınmıştır. Bu durum Hun ekonomik ( iktisadi ) yapısının güçlendiğine kanıttır.  Devlet yönetimi ve ordu yapısında düzenlemeler yaparak diğer Türk devletlerine örnek verici bir sistem getirmiştir. Orduyu onluk sisteme göre ayırması ve ülkeyi ikili nizama göre yönetmesi bunun en güzel örnekleridir. Yani ordu onbaşı, yüzbaşı, binbaşı gibi bölümlere ayrıldı. Ülke yönetiminde kolaylık sağlaması için Hun devleti Doğu-Batı ( Sağ-Sol ) şeklinde ikili sisteme göre yönetildi. Devletin doğusunu asıl hükümdar, batısını ise hükümdara bağlı olarak “Yabgu” unvanına sahip hükümdar ailesinden biri yönetirdi. Kaynak: Mehmet ÖZKÜZ