Ülkemiz ve Dünya

ÜLKEMİZ VE DÜNYA

Sosyal bilgiler

Dünya’da Nüfus

Sınırları belli bir alanda yaşayan insan sayısına nüfus denir..

Nüfusun Dağılışı

Dünya’nın her yerinde nüfus dağılımı aynı değildir.

Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler

A.  Fiziki Faktörler

o    İklim özellikleri

o    Yer şekilleri

o    Toprak özellikleri

o    Su kaynakları

B.   Beşeri Faktörler

o    Sanayileşme

o    Tarım

o    Yeraltı kaynaklarının işletilmesi

o    Ticaret

o    Turizm

o    Ulaşım

NOT: Nüfus dağılımında beşeri faktörler daha çok etkiliyse, o ülke sanayileşmiş ve gelişmiş ülke demektir.

Nüfusun Yoğun ( kalabalık) Olduğu Alanların Özellikleri:

• Ilıman iklimlerde
• Ulaşımın kolay olduğu yerlerde
• Kıyı ovalarında
• Sulak alanlarda
• Sanayi ve teknolojinin geliştiği yerlerde
• İş imkanlarının olduğu yerlerde
• Zengin yer altı kaynaklarının bulunduğu yerlerde nüfüus yoğundur.

Dünyada Nüfusun Yoğun Olduğu Yerler

• Afrika'da Nil Vadisi,  
• Kuzey Amerika'nın doğu kıyıları,
• Güneydoğu Asya kıyıları (Malezya, En­donezya, Hindistan),
• Avrupa ülkeleri (Fransa, İngiltere, Hollan­da, Belçika, Lüksemburg, Almanya, İsviçre, Ma­caristan, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya).

ÖRNEK: Orta kuşakta: Avrupa, Kuzeydoğu Amerika, Hindistan, Çin, Japonya gibi Asya ülkelerinde yoğundur.

Nüfusun Seyrek ( az ) Olduğu Alanların Özellikleri:

• Çok soğuk ve çok sıcak iklimlerde
• Ulaşımın zor olduğu yerlerde
• Dağlık ve engebeli alanlarda
• Kurak bölgelerde
• Sanayi ve teknolojinin gelişmediği yerlerde
• İş imkanlarının az olduğu yerlerde
• Doğal kaynaklar bakımından fakir olan yerlerde nüfus seyrektir.

Dünyada Nüfusun Az Olduğu Yerler

• Dağların yüksek kesimleri,  
• Kuzey ve güney kutup çevreleri,   
• Bataklık alanlar ve engebeli dağlık araziler, 
• Ekvatoral bölgedeki Amazon ve Kongo havzaları gibi sık ormanlık alanlar,
• Asya  Kıtası  içlerindeki  ve  dönenceler çevresindeki çöl ve bozkır alanlarıdır.

ÖRNEK: Kutuplar, Antartika, Alaska, Gröland, Çöller

Not: Dünyada en fazla nüfus Asya kıtasında yaşar. sosyal bilgiler

Sık Nüfuslanmış Yerler

Dünya nüfusunun büyük bir bölümü uygun yaşama koşulları taşıyan ılıman iklim kuşağında toplanmıştır. Dünya’da sık nüfuslanmış alanlar :

Muson Asyası : Asya kıtasının güney ve güneydoğusundaki ülkeleri kapsayan bu bölgede, bol yağışlı iklim nedeniyle pirinç ve çay tarımı önem taşır. Dünya’nın en kalabalık ülkeleri olan Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan bu bölgede bulunmaktadır.

Akarsu Havzaları : Tarım koşullarının elverişli olduğu Ganj, İndus, Fırat, Nil gibi akarsu havzaları sık nüfuslanmıştır.

Avrupa : Madencilik, endüstri ve ticaretin çok geliştiği Avrupa’nın bütünü sık nüfuslanmıştır.

Japonya ve Kuzey Amerika’nın doğu kıyıları : Sanayileşmenin ve kısmen madenciliğin etkisiyle sık nüfuslanmıştır.

        Seyrek Nüfuslanmış Yerler

İklim koşullarının olumsuzluğuna bağlı olarak nüfusun çok az olduğu, tenha yerlerdir.

Soğuk Bölgeler :  Kuzey Kutup Dairesi içinde bulunan Grönland, Alaska, Kanada’nın Kuzeyi, İskandinav Yarımadası ve Sibirya’nın kuzey bölgeleri düşük sıcaklık nedeniyle seyrek nüfuslanmıştır.

Yüksek Dağlar : İklim koşullarının her türlü ekonomik faaliyeti, özellikle tarımı sınırlamasına bağlı olarak seyrek nüfuslanmıştır.

Sıcak ve Nemli Ekvatoral Bölgeler : Tropikal kuşakta, Amazon, Kongo havzaları gibi alçak yerler, yüksek sıcaklık, aşırı nemlilik, sık ormanlar ve geniş alan kaplayan bataklıklar nedeniyle az nüfuslanmıştır. Bu bölgede nüfus, iklim koşullarının elverişli olduğu yüksek kesimlerde toplanmıştır.

        Nüfuslanmamış Yerler

            İklim ve zemin koşulları nedeniyle insanların yerleşmesine elverişli olmayan, nüfuslanmamış yerlerdir.

Kutup Bölgeleri : Güney Kutup Bölgesi’nde bulunan Antartika Kıtası 14 milyon km² genişliktedir. Kalın buzullarla kaplı bir kıta olduğu için nüfuslanmamıştır.

Bataklıklar : Bataklık, yağış miktarının fazlalığı nedeniyle, toprağın çok ıslak olduğu, yer yer suların yüzeyde biriktiği yerlerdir. Yerleşmeyi ve ekonomik faaliyeti sınırlandırdıkları için nüfuslanmamıştır.

Çöller : Dönenceler çevresindeki Meksika, Büyük Sahra, Arabistan, Kalahari, Avusturalya çölleri ile Asya’nın iç kesimlerindeki İran, Kızılkum, Karakum, Taklamakan ve Gobi çölleri, insanların yaşamasına ve yerleşmesine uygun değildir. Bu nedenle nüfuslanmamıştır. Ancak vaha adı verilen sulak yerlerde az da olsa nüfuslanma görülür.

Dünyada Nüfus

- Hindistan’da Nüfus yoğunluğu fazladır sebebi iklim ve tarım alanlarının iyi olmasıdır.

- Batı Avrupa’da nüfusun yoğun olmasının sebebi; sanayi, ulaşım ve ticaretin gelişmiş olmasıdır.

- Avusturalya’da nüfus yoğunluğunun az olmasının nedeni çöl iklimi olmasıdır.

- Antartika kıtası buzlarla kaplı olduğu için nüfus yoktur.

                TÜRKİYE'DE NÜFUS DAĞILIŞI

Ø  Türkiye'de kıyı kesimleri, iklimin elverişli olmasından dolayı tarımsal etkinlikler için uygun koşullar oluşturur. Bu nedenle kıyı kesimlerinde nüfus yoğunluğu fazladır.

Ø  Kışları çok soğuk geçen yüksek ve engebeli alanlar ile kuraklığın yaygın olduğu kesim­lerde nüfus yoğunluğu azdır.

Türkiye'de Nüfusun Yoğun Olduğu Kesimler 1.     Çatalca-Kocaeli Bölümü başta olmak üzere Marmara Bölgesi, 2.     Ege Bölümü, 3.     Çukurova ve Akdeniz kıyı kesimi, 4.     Doğu Karadeniz'in kıyı kesimleri, 5.     İç kesimlerde verimli alüvyal ovalar.

Türkiye'de Nüfusun Seyrek Olduğu Kesimler 1.     Doğu Karadeniz'in iç kesimleri, 2.     Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki yüksek platolar, 3.     Hakkari Bölümü(Doğu Anadolu) 4.     Menteşe Yöresi(Akdeniz) 5.     Teke ve Taşeli platoları(Akdeniz) 6.     Yıldız Dağları Bölümü(Marmara)

        Nüfus Yoğunluğu

            Belli bir alanda yaşayan nüfusun, o alana oranıdır. Ülkenin genişliği ve toplam nüfus hakkında bilgi verir. Kişi/km² olarak gösterilir. Kilometre kareye düşen insan sayısıdır.

Ülkemizde nüfus sayımlarıyla görevli olan kurum TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) dur Nüfus sayımı sonucu; yalnız insanların sayısı belirlenmez, nüfusun eğitim durumu, yaş ve cinsiyet durumu, ekonomik ve sosyal nitelikler, nüfus artış hızı gibi özellikler de belirlenir

Nüfus Artışı: Sınırları belli bir alanda, belirli bir süre içinde meydana gelen insan sayısındaki çoğalmaya denir.

            Bir yerdeki nüfus artışı; doğumlara, ölümlere, göçlere, sağlık ve beslenme olanaklarının artmasına bağlıdır. Bir yerde doğum oranı ölüm oranından fazla ise orada nüfus artışı var demektir. Nüfusun bu şekilde çoğalmasına DoğalNüfus Artışı denir.

Nüfus Artışının Sonuçları

§  İşsizliğin artması

§  Üretimin yetersiz kalması

§  İç ve dış göçlerin artması

§  Gecekondulaşma

§  Ülkenin kalkınma hızının yavaşlaması

§  Kişi başına düşen milli gelirin azalması

            Türkiye’de nüfusun ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölge; Marmara Bölgesi, en az olduğu bölge; Doğu Anadolu Bölgesi’dir.