ÜRETİM, DAĞITIM, TÜKETİM

  ÜNİTE 3: ÜRETİM, DAĞITIM, TÜKETİM

Ekonomiyi Etkileyen Etmenler (Faktörler):

1- Coğrafi Etmen               2- Doğal Kaynaklar 

3- Teknolojik gelişmeler   4- İhtiyaç ve istekler   

5- Devletin katkısı

Tarımı Destekleyen Kurum ve Kuruluşlar:

1- Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü: Bitki ve hayvan üretimini artırmaya, ürünleri çeşitlendirmeye ve  kaliteyi yükseltmek için uğraşır.

2- Tarım Kredi Kooperatifi: Üreticinin ürünlerini değerlendirmesini sağlar. Onlara destek sağlar.

3-  Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO): Özellikle tahıl ürünlerin alım ve satışını yapar. Ürünlerin stoklanmasını ve korunması  sağlar.

4- Ziraat Bankası: Üreticiye  kredi vererek destekler.

5- Devlet Su İşleri (DSİ): Kurduğu bent, göl, baraj  ve kanallarla sulamaya destek sağlar.

Türkiye’de Tarımı Etkileyen faktörler:

1-İklim:Tarım ürünlerinin yetişmesi için ihtiyaç duydukları sıcaklık ve yağış farklıdır.Akdeniz ve Ege’de sıcaklık fazla olduğu için yılda 2 ürün alınabilir.Kışın sıcaklık 0’ın altına düşmediğinden en çok seracılık bu bölgelerde yapılır.Yağış azaldıkça yetiştirilen ürün çeşidi azalır.Nadasa bırakılan alan artar,verim azalır.

2-Yerşekilleri:Yükseklik arttıkça ısı düşer.Bazı ürünler yetişmez.Türkiye’de yükselti batıdan doğuya arttığından bir ürün önce Ege ve Akdeniz’de en son Doğu Anadolu’da olgunlaşır.

3-Deniz Etkisi:Ülkemizde sıcaklık ve nem isteyen ürünler(Çay,turunçgil) kıyıda,soğuğa dayanıklı,az nem isteyen ürünler (Tahıl,şekerpancarı vs.)iç kesimlerde yetişir.

4-Toprak:Toprağın cinsi önemlidir.Mesela çay yıkanmış toprak ister.

5-Kullanılan Yöntemler:Modern tarım(Gübre,makine,tohum,ilaç vs.),sulama verimi artırır.

Tarım Ürünlerimiz:

1-Buğday: İlkbaharda yağış yazın kuraklık ister.En çok İç Anadolu’da yetiştirilir.Karadeniz’de yaz yağışları,Doğu Anadolu’nun bazı yerlerinde ise yükselti nedeniyle yetiştirilemez.

2-Arpa:Soğuğa daha dayanıklıdır.En çok İç Anadolu’da yetiştirilir.

3-Mısır:Yağışın fazla olduğu yada sulamanın yapıldığı yerlerde yetiştirilir.En fazla Akdeniz ve Karadeniz’de yetiştirilir.Karadeniz’de buğdayın yerini almıştır.

4-Pirinç:Sivrisinek nedeniyle yerleşim yerleri dışında devlet kontrolünde yetiştirilir.En çok Marmara’da yetiştirilir.

Sanayi Bitkileri

1-Pamuk:Yetişme döneminde yağış hasat döneminde kuraklık ister.GAP ile Güneydoğu Anadolu 1. sıraya yükselmiştir.

2-Tütün:En çok Ege!de yetiştirilir.

3-Ayçiçeği:En fazla Marmara’da yetiştirilir.

4-Zeytin:Akdeniz iklim bitkisidir.En fazla Ege’de yetiştirilir.

5-Şekerpancarı:En çok İç Anadolu’da yetiştirilir.

6-Çay:Yalnızca Doğu Karadeniz’de yetiştirilir.

7-Haşhaş:Uyuşturucu yapımında kullanıldığı için devlet kontrolünde yetiştirilir.

Baklagiller:Nohut,yeşil mercimek ve fasülye İç Anadolu’da,Kırmızı mercimek Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilir.

Meyve:

1-Üzüm:Ege

2-İncir:Ege

3-Fındık:Orta Karadeniz

4-Turunçgil:Akdeniz

5-Muz:Akdeniz

6-Kayısı:Doğu Anadolu(Malatya)

*Türkiye incir,kayısı ve fındıkta dünya 1.dir.

Hayvancılık

Türkiye’de Hayvancılığın Sorunları

1-Otlak ve meraların azalması

2-Hayvan türlerinin veriminin düşük olması

3-Erken kuzu kesimi

4-Besi hayvancılığının gelişmemesi

5-Çiftcilerin sermaye sorunu

6-Çiftci eğitimi

7-Hastalıklar

Büyükbaş Hayvancılık:En fazla bol yağışlar nedeniyle Karadeniz kıyılarında ve yaz yağışları nedeniyla Doğu Anadolu’nun Erzurum-Kars bölümünde yetiştirilir.Doğuda mera batıda ahır hayvancılığı yaygındır.

Küçükbaş Hayvancılık:En çok koyun yetiştirilir.İç Anadolu birinci sıradadır.Keçi ormana zarar verdiği için sayısı azaltılmaktadır.

Kümes Hayvancılığı:Bütün bölgelerde yapılmakla birlikte en fazla Marmara ve Ege’de büyük şehirlerin çevresinde yapılmaktadır.

Arıcılık:Muğla,Ordu,Trabzon,Rize,

Erzurum,Kars,Bingöl

İpek böcekçiliği:Bursa,Balıkesir,Bilecik

Balıkçılık:En fazla Karadeniz’de yapılır.Çünkü Karadeniz’e dökülen bir çok akarsu içinde bol miktarda mineral taşır.Karadeniz’de tuz azdır.Oksijen boldur.

*Denizlerimizin kirlenmesi,usulsüz avlanma balıkçılığımızı tehdit etmektedir.

Orman: Birçok ağaç ve canlı ve cansız varlıkların oluşturduğu topluluğa orman denir.

** Orman bakımından en zengin bölgemiz “Karadeniz Bölgesi”dir. Ormanlarımızın büyük bir kısmı deniz kıyılarındadır.(Nemden dolayı)

Ormanın Faydaları: 1- Yakacak ve hammadde kaynağı.  2- Yer altı sularını zenginleştirir.  3- Yağış miktarının artmasını sağlar.   4- Hava kirliliğini önler.   5- Doğal güzellikler sağlar.   6- Sıcağı ve soğugu dengeler.  6- Erozyonu engeller.    7- Çevreyi güzelleştirir.   8- Ülke savunmasında önemlidir.    9- Gezme ve dinlenme yeridir.     10- İnsanlara iş olanakları sağlar.  ( daha birçok madde ekleyebiliriz)

Vergi: Devletin güvenlik,savunma,sağlık,ulaşım,eğitim hizmetlerini yapabilmesi için vatandaştan geliri oranında topladığı paraya vergi denir.Vergi kazanca göre alınır.

    Bazı vergiler; gelir vergisi (kazanılan paradan alınan vergi), emlak vergisi (konutlardan alınan vergi), gümrük vergisi (Sınırdan giren çıkan ürünlerden alınan vergi), Motorlu araçlar vergisi, iletişim vergisi gibi…

Meslek: Kişinin geçimini sağlamak için sürekli yaptığı işe meslek denir.

-İnsanlar mesleklerini ilgi ve yeteneklerine göre seçmelidir. Eğer istemediği işte çalışırsa başarısız olur ve kendini geliştiremez.

-Yanlış meslek seçiminde rol oynayan faktörler: 1- Ailenin yönlendirmesi 2- Çevreden etkilenme 3- Kişinin yeteneklerini tanımamış olma

Nitelikli İnsan Gücü ve Meslekler

Nitelikli İnsan :İyi yetişmiş,vasıflı ve işinde usta insandır. Bu tür insanların ürünüde kaliteli olur. Zamandan ve malzemedan tasarruf etmiş olur.Böylece ekonomiye katkıları fazla olur.

Atatürk’e Göre Eğitim; Çağdaş,milli,bilimsel,laik,karma,eşitlikçi,gerçekci ve uygulanabilir olmalıdır.

                  

ASO:Ankara Sanayi Odası

ATO:Ankara Ticaret Odası

Bu kuruluşlar sanayiciler ve ticaret yapanlar arasında işbirliğini ,dayanışmayı sağlarlar.Esnafın kaliteli ürün yapıp yapmadığını denetler.

Bu tür kuruluşlar Selçuklu ve Osmanlı döneminde de vardı.Lonca ve Ahi denilen bu esnaf teşkilatları usta çırak ilişkisi ile mesleklerin devamlılığını sağlamış,esnafın kalitesiz mal satmasını,pahalı satmasını önlemiş,zor duruma düşen esnafa da yardım etmiştir.Bu kuruluşlar sanayi inkılabı ile önemini yitirmiştir.

Bankalar çiftçiye,esnafa,tüccara verdiği kredi ile ekonominin gelişmesine katkıda bulunurlar.Osmanlı da kurulan ilk banha Bank-ı Dersaadet’tir.Tanzimat döneminde çiftçiye kredi vermesi için Ziraat Bankası kurulmuştur.