Atatürk İlkeleri ve Açıklamaları

ATATÜRK İLKELERİ

- Atatürkçülüğün altı temel ilkesi vardır. Bunlar: Cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik, ve inkılapçılık (devrimcilik)’tır.

Atatürk İlkelerinin Ortak Özellikleri:

1- Toplumun gereksinimlerinden doğmuştur. 

2- Akla ve mantığa uygundur.

3- İlkeler birbirinin tamamlayıcısı niteliğindedir.     

4- İlkeler ülkeyi çağdaşlaştırmayı amaçlar.

5- İlkelerin hepsi uygulamaya konulmuştur.

Atatürk İlke Ve İnkılaplarının Dayandığı temel Esaslar:

1- Milli tarih bilinci      2- Vatan, millet sevgisi     3- Akılcılık ve bilimsellik prensibi      4- Türk milletine inanmak ve güvenmek

5- Barışçılık prensibi    6- Milli bağımsızlık          7- Egemenliğin millete ait olması         8- Milli birlik ve ülke bütünlüğü

9- Çağdaş uygarlık düzeyine yükselme                 10- Milli kültürün geliştirilmesi            11- Milli dil

Atatürk İlkelerinin Amaçları: Esas amaç Türk toplumunu aklın ve  bilimin öncülüğünde çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmaktır. Aynı zamanda Türk milletini birlik ve beraberlik içinde, onurlu ve mutlu bir hayat sürmesini sağlamaktır.

- Atatürk, devrim ilkelerinin amacını şöyle açıklıyordu: “ ... Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz devrimlerin amacı , Türkiye Cumhuriyeti halkını tümden çağdaş ve bütün anlam ve biçimleriyle uygar bir toplum durumuna getirmektir. Devrimlerimizin temel ilkesi budur. Bu gerçeği benimsemeyen anlayışları darmadağın etmek zorunludur.”

1- Cumhuriyetçilik:

 - Cumhuriyet bir yönetim biçimidir. Atatürk’e göre, “Türk milletinin karakter ve geleneklerine en uygun olan yönetim biçimi, “Cumhuriyet” yönetimidir. Çünkü Cumhuriyet, milli egemenliği, vatandaşların devlete ve devletin vatandaşlara karşı hak ve görevlerini en iyi şekilde düzenleyen yönetim biçimidir. Atatürk: “Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemiyle yönetilen devlet şekli demektir. Cumhuriyet fazilettir ve namuslu insanlar yetiştirir.” demiştir.

- Cumhuriyet, devlet ile millet arasında ayrılık gözetmez. Cumhuriyet’in bir başka niteliği de düşünce serbestliğidir. Cumhuriyet yönetiminde, samimi olmak şartıyla her fikre saygı gösterilir.

- ** Cumhuriyetçiliğin gereği olarak yapılan inkılaplar: TBMM’nin açılması, saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı, çok partili rejim denemeleri, anayasanın hazırlanmasıdır.

*** Not: M. Kemal’in asla ödün verilmemesini istediği iki ilke Cumhuriyetçilik ve laikliktir.

2- Milliyetçilik:

- Atatürk milliyetçiliği, Türk milletini sevmek, milletin yücelmesi ve onun mutluluğu için çalışmak, milli çıkarları her şeyden üstün tutmaktır.

- Atatürk milliyetçiliği ülke içinde yaşayan vatandaşlar arasında dil, din, ırk ayrımı yapmaz. Atatürk milliyetçiliğine göre kendini Türk sayan Türk gibi yaşayan herkes Türk’tür. Atatürk: “Ne mutlu Türk’üm diyene” sözüyle ifade etmiştir.

- Bu ilkenin gereği olarak Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu kurulmuş. Amaç milli duygu ve bilinci geliştirmektir.

3- Halkçılık:

- Cumhuriyetçilik ve milliyetçiliğin doğal sonucu olarak halkçılık doğmuştur.

- Halk; bir ülkede yaşayan insanların oluşturduğu topluluktur. Halkçılık ise halk arasında ayrım gözetmeksizin herkesin eşit olmasına dayanır. Halkçılıkta hiçbir aileye, gruba veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz. Halkçılıkta sadece meslek ve çalışma grupları vardır. Bunun dışında ayrım olamaz.

- Halkçılığın gereği olarak yapılan inkılaplar: Soyadı kanunu, eğitimin herkese açık hale gelmesi, halk sağlığını korumaya yönelik çalışmalar  gibi.

4- Devletçilik:

- Devletçilik ekonomide devletin yatırım yapması iş olanaklarının sağlanması, her türlü kurumların devletin eliyle veya desteğiyle açılmasını kapsar. Bu ilke benimsendi çünkü ülke savaşlardan yeni çıkmış ve halkın elinde hiçbir kaynağı ve gücü yoktu. Bu nedenle  yapılacak işlerde devletçilik benimsendi. Devletçiliğin yanında özel sektör desteklendi. İşletme açmak isteyenlere devlet kredi verdi. Atatürk:”Prensip olarak, devlet ferdin yerine geçmemelidir. Fakat ferdin gelişmesi için genel şartları göz önünde bulundurmalıdır.” demiştir.

- Devletçilik gereği olarak yapılan inkılaplar: İzmir iktisat kongresinin toplanması, beş yıllık kalkınma planlarının uygulanması ve kamu kuruluşlarının kurulmasıdır.

** Günümüzde özelleştirmeye gidilerek bu ilkeden gitgide vazgeçilmektedir.

5- Lâiklik:

- Laiklik devlet ve din işlerinin birbirinden ayrılması; devletin din ve vicdan özgürlüğüne karışmaması demektir. Atatürk dinin iman ve ibadetle sınırlı kalmasını istemiş devlet işlerine dinin karıştırılmasını devlet işlerinde akıl ve bilimin öncülüğünü benimsemiştir. Lâiklik din ve devlet işlerini ayırdığı gibi dinler ve mezhepler arasında eşitliği sağlamıştır. Kimse inançlarından dolayı başkasını kınayamaz yada cezalandıramaz.

- Atatürk’ün ödün verilmemesini istediği iki ilkeden biridir laiklik.

- Lâikliğin gereği olarak yapılan inkılaplar:

1- Saltanatın kaldırılması       

2- Halifeliğin kaldırılması        

3- Şer’iye ve Evkâf Vekâleti kaldırılması   

4- Tevhid-i Tedrisat Kanununun  kabul edilmesi    

5- Tekke, zâviye ve türbeler kapatılması

6- Medeni Kanunun kabul edilmesi

7- Kıyafet alanında yapılan yenilikler

8- 1928’de anayasadan “devletin dini İslam’dır” maddesinin çıkarılması

9- 1937’de Laiklik ilkesinin anayasaya girmesi

İnkılâpçılık (Devrimcilik):

- Bu ilke yeniliği ve çağdaşlaşmayı takip etmek demektir. Önemini yitiren ve topluma zararlı olan kurumları sürekli kaldırılarak topluma faydalı yeni inkılapların yapılmasını amaçlar.

- Atatürk’e göre inkılâp : “ Türk milletini son yüzyıllarda geri bırakmış olan müesseseleri yıkarak yerlerine, milletin en yüksek medeni ve gereklere göre ilerlemesini sağlayacak yeni müesseseler koymuş olmaktır.”

- Atatürk yaptığı inkılâpların amacını : “Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılapların gayesi, Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen çağdaş ve bütün anlam ve görünüşüyle uygar bir toplum haline ulaştırmaktır.” diyerek belirmiştir.