Türklerin İlk Yazılı Belgeleri Orhun Yazıtları

Türklerin İlk Yazılı Belgeleri
Tarihte “Türk” adının geçtiği yazılı ilk metinler Orhun Kitabeleri’dir
(Görsel 1.7). Bu kitabeler hakkında ilk bilgiler XIII. yüzyılda
yaşayan Cuveynî’nin “Tarih-i Cihangüşa” isimli eserinde
yer alır. Cüveynî, eserinde Uygur bölgesini gezerken rastladığı
garip işaretlerle yazılmış taşlardan söz etmektedir. Daha sonra
Danimarkalı Messerschmidt’in (Mesırşmit) 1721’de bu eseri
görerek Avrupa bilim camiasına tanıtması üzerine birçok bilim
adamı bu yazıların kime ait olduğu hakkında tahminlerde bulunmuştur.
Bu bilim insanlarının bazıları bu yazıların; Prusyalılara,
İskitlere, Yunanlara ve Latinlere ait olduğunu ileri sürmüştür.
Bölgeye giden birçok araştırmacı burada kazılar yaparak yeni
kalıntılar tespit etmiştir. Kitabelerin okunuşunu ilk çözen Danimarkalı
Dil Bilimci W. Thomsen (V. Tomsen) olmuş ve bu
abidelerin Türklere ait olduğunu tüm dünyaya duyurmuştur.
Orhun Kitabeleri hakkında yapılan bilimsel çalışmaların sonucunda;
Türklerin yaşantılarına, töresine, kültürüne ve devlet
yönetimine dair bilgiler bulunmuştur (Gömeç, 2000, s.64-65’ten
düzenlenmiştir).