Lozan Görüşmeleri

I. Lozan Görüşmeleri: 20 Kasım 1922- 4 Şubat 1923 II. Lozan Görüşmeleri: 23 Nisan 1923 - 24 Temmuz 1923 Katılan Devletler: İngiltere - İtalya - Yunanistan – Fransa - Japonya - Romanya - Yugoslavya Boğazlarla ilgili Görüşmelere Katılanlar; Sovyet Rusya-Bulgaristan Gözlemci Devlet; ABD Konferansın Toplanma Yeri Sorunu TBMM, konferansın İzmir'de toplanmasını istiyordu, böylece; Mustafa Kemal Paşa'nın konferansı etkilemesi kolaylaşacaktı. Türk heyeti ile TBMM arasındaki haberleşme daha kolay sağlanacaktı. İtilaf devletleri ise uluslararası konferansların tarafsız ülkeler¬de toplanması gerektiğini bildirdiler. Konferansın İsviçre'nin Lozan kentinde yapılması kabul edildi. Konferansa Gönderilecek Temsilci Sorunu TBMM'yi Lozan Konferansı'nda hükümet başkanı Rauf (Orbay) Bey temsil etmek istiyordu. Amacı Mondros Ateşkesi'ni imzalamakla edindiği kötü izleni¬mi silmekti. Mustafa Kemal Paşa Mudanya'da başarılı bir ateşkes imza¬lamış olan İsmet Paşa'yı tercih etti. TBMM tarafından İsmet Paşa'nın temsilci olması kararlaştırıldı. Konferansta Görüşülecek Konular Türk heyeti, konferansta sadece Kurtuluş Savaşı'yla ilgili ko¬nuları değil yüzlerce yıllık sorunları görüşecekti. Türk heyeti iki konuda kesinlikle taviz vermeyecekti, bunlar; 1)Ermeni meselesi 2)Kapitülasyonların kaldırılması Not: Konferansta görüşülecek diğer konularla ilgili olarak ise pa¬zarlık yapılacaktı. Lozan Görüşmelerinin Başlaması ve Kesilmesi 20 Kasım 1922'de başlayan Lozan görüşmeleri bir süre son¬ra tıkandı. İtilaf devletleri Türk heyetinden birçok konuda taviz istediler. En çok anlaşmazlık çıkan konular şunlardı; 1) Kapitülasyonlar 2) Dış borçlar 3)Musul sorunu 4) Boğazlar sorunu Bu gelişmeler üzerine Lozan görüşmeleri 4 Şubat 1923'te ke¬sildi. Lozan görüşmeleri-nin kesildiği dönemde Türkiye'de iki önem¬li olay meydana geldi. 1) İzmir I. İktisat Kongresi - 17 Şubat 1923 2) I. TBMM'nin feshedilmesi 1 Nisan 1923 Lozan Görüşmelerinin Yeniden Başlaması ve Barış Antlaş¬masının İmzalanması Lozan konferansının dağılması üzerine TBMM, boğazlar ve çevresini ele geçirmek için hazırlık yapmaya başladı. İngiliz¬lerle savaş tehlikesi ortaya çıktı.İngiltere'de ise kamuoyu yeni bir savaşa karşı idi. Ayrıca İn¬giliz sömürgeleri çıkacak bir savaşta yardım gönderme-ye¬ceklerini, diğer Avrupa devletleri ise tarafsız kalacaklarını açıkladılar. Her iki tarafında savaşı göze alamaması üzerine konferans yeniden toplandı. 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalandı. ANTLAŞMANIN MADDELERİ 1-SINIRLAR Doğu Sınırı : Görüşülmedi, Kars antlaşması geçerli oldu. Irak Sınırı : Musul konusunda anlaşmazlık çıkması üzerine Türkiye ile İngiltere arasında ikili görüşmelere bırakıldı. Suriye Sınırı : 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması¬na göre belirlendi. Batı Sınırı : Meriç nehri sınır oldu. Ege Adaları : Bozcaada ve Gökçeada Türkiye'ye, Oniki Ada İtalya'ya, diğer bütün Ege adaları silahsızlandı¬rılması şartıyla Yunanistan'a verildi. II. Dünya savaşından sonra imzalanan Paris Antlaşması ile 12 Ada Yunanistan'a verildi. 2-BOĞAZLAR (Çok önemli) Boğazların yönetimi başkanlığını bir Türk'ün yapacağı ulus¬lararası komisyona bırakılacak(Komisyon,ülkelerin ortak yönetimi demektir.Başkanı Türk olsa da komisyon bağımsızlığımıza terstir.) Boğazların her iki yakasında 20’şer km'lik alan silahsızlan¬dırılacak(Bu da bağımsızlığımıza terstir) Ticaret gemileri serbestçe boğazlardan geçebilecek Savaş gemilerine tonaj sınırlaması getirilecek. Savaş ihtimali olduğunda Türkiye boğazlan silahlandırabilecek 3-İSTANBUL'UN DURUMU İstanbul'un Lozan antlaşması'nın TBMM'de onaylanmasın¬dan sonra bir buçuk ay içerisinde İtilaf devletlerince boşaltıl¬ması kararlaştırıldı. 4-KAPİTÜLASYONLAR Kapitülasyonların bütün sonuçlarıyla birlikte kaldırılması kabul edildi.(Sınav sorusu-Çok önemli) 5-DIŞ BORÇLAR En çok Fransa ile aramızda bu konuda sorun çıktı.Düyun-u Umumiye İdaresi kaldırıldı.(Genel borçlar idaresi kalktı.Olumlu bir gelişmedir.) Osmanlı borçları Osmanlı Devleti'nden ayrılan devletler ara¬sında paylaştırıldı. Borçların önemli bir kısmını Türkiye ödeyecekti. Borçlar Türk lirası ya da Fransız frangı ile ve taksitler halinde ödenecekti. 6-PATRİKHANE Yabancı kiliselerle ilişki kurmaması şartıyla patrikhane İstan¬bul'da kalacak.Seçilen patriği Türk hükümeti onaylayacak 7-YABANCI OKULLAR Türkiye'de bulunan bütün yabancı okullar Türk Milli Eğitim sistemine bağlı olacak. Bu okullar Türk müfettişlerince denetlenecek. 8-SAVAŞ TAZMİNATI Yunanistan'dan savaş tazminatı olarak sadece Edirne'nin Karaağaç istasyonu alındı. 9-AZINLIKLAR Türkiye'de bulunan bütün azınlıklar Türk vatandaşı sayıldı. Böylece Avrupalı devletlerin içişlerimize karışmaları önlendi.(Olumlu) Batı Trakya Türkleri ile İstanbul Rumları hariç Yunanistan'da¬ki Türkler ve Türkiye'deki Rumların yer değiştirmesi kararlaş¬tırıldı. LOZAN ANTLAŞMASI'NIN ÖNEMİ 1) Türkiye'nin bağımsızlığı tanındı.(Kapitilasyonlar) 2)Türk milleti açısından I. Dünya savaşı sona erdi. 3) Lozan Antlaşması uzun süre geçerli olması açısından diğer Antlaşmalara örnek oldu.(Günümüzde hala geçerli) 4) Boğazlar komisyonunun varlığı milli egemenliğimize gölge düşürdü. 5) Uzun yıllar süren kapitülasyonlar, dış borçlar, azınlıklar gibi sorunlar çözümlendi. 6) Irak sınırı hariç diğer sınırlarımız belirlendi. 7) Türk bağımsızlık savaşı diğer esir milletlere örnek oldu. Antlaşmadan Sonra Sorun Olan Konular 1) Musul Sorunu 2) Hatay Sorunu 3) Boğazlar Sorunu 4) Dış borçların ödenme şekli 5) Nüfus mübadelesi 6) Yabancı okullar II. TBMM DÖNEMİ Kurtuluş savaşını kazanan I. TBMM bu süre içinde yıprandığı için 1 Nisan 1923'te feshedildi. 11 Ağustos 1923’te II.TBMM açıldı. II. TBMM 1923-1927 arasında faaliyet gösterdi. II. TBMM bir inkılap meclisidir. Saltanatın kaldırılması hariç tüm yenilikleri bu meclis yaptı.