MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN HAYATI

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN HAYATI

Ailesi, Çocukluğu, İçinde Yaşadığı Sosyal Ortam ve Yetişme Tarzı

v  1881 yılında Selanik’in Koca Kasım Mah. Islahane Caddesinde doğmuştur.

v  Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım’dır.

v  Ali Rıza Efendi önceleri gümrük memurluğu yapmış, daha sonra görevinden ayrılarak kereste ticaretine başlamıştır. Zübeyde Hanım da; gelenek ve göreneklerine bağlı, sağlam karakterli bir hanımefendidir.

v  M. Kemal’in çocukluğu ve gençliği, Osmanlı Devleti’nin en sıkıntılı dönemine denk gelmiştir. Selanik, 19. yüzyılın sonlarına sık sık çatışmalara neden olan bir Makedonya bölgesindedir. Burası Avrupa’daki kültür hareketlerinin ve siyasi gelişmelerin etkisi altındaydı.

v  M. Kemal aile hayatına çok önem vermiş ve yaşamı boyunca onları yalnız bırakmamıştır. Selanik, Osmanlı Devleti’nin elinden çıkınca annesini ve kız kardeşi Makbule’yi yanına aldırmıştır.

Eğitim ve Öğrenim Hayatı

v  M. Kemal önce annesinin isteğiyle Mahalle Mektebi’ne gitmiştir. Burada modern bir eğitim verilmediği için Şemsi Efendi İlkokulu’na başlamıştır.

v  Şemsi Efendi Okulu’na giderken babasını kaybetmiş ve bu nedenle öğrenimine ara vermek zorunda kalmıştır. Ailesi zor durumda kalınca Zübeyde Hanım oğlu ve kızı ile birlikte Selanik yakınlarındaki kardeşi Hüseyin’in çiftliğine gitmiştir.

v  Mustafa’nın öğrenim görmemesi annesini çok üzdüğü için Zübeyde Hanım, oğlunu öğrenimine devam etmesi için Selanik’e göndermiştir.

v  Mustafa Kemal, Selanik’te Mülkiye Rüştiyesi’ne yazılmış ancak asker olma arzusundan vazgeçemediği için askeri oluk sınavına girip başarılı olmuş ve Selanik Askeri Rüştiyesi’ne kaydolmuştur. Kemal adını bu okuldaki matematik öğretmeni vermiştir.

v  Selanik Askeri Rüştiyesi’ni bitiren Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisi’ne (lise) yazılmıştır. Ve burada ülke sorunları, vatan ve millet sevgisi, milliyetçilik, bağımsızlık gibi düşünceleri gelişmiştir.

v  Manastır Askeri İdadisi’nden sonra İstanbul’a gelerek Harp Okulu’nun piyade sınıfına girmiş ve teğmen olarak mezun olmuştur. Öğrenim hayatına İstanbul Harp Akademisi’nin kurmay sınıfında devam etmiştir. Buradan da kurmay yüzbaşı olarak mezun olmuştur.

Askerlik Hayatı

v  Askerlik mesleğine merakı çocukluk yıllarında başlamıştır.

v  İlk görev yeri Suriye’deki 5. ordu emrindeki 30. süvari alayı’dır. Buradaki görevi; subaylara askeri bilgi vererek, buradaki asayişi sağlamaktır.

v  Suriye’de bulunduğu sırada yakın arkadaşlarıyla “Vatan ve Hürriyet Derneği”ni kurmuştur (Ekim 1906).

v  1907’’de Şam 5. ordu komutanlığının kolağalığında, aynı yıl Manastır 3. ordu komutanlığında görevlendirilmiştir.

v  İstanbul’da çıkan 31 Mart Ayaklanması’nı bastırmak ve düzeni sağlamak amacıyla Mahmut Şevket Paşa komutasında hazırlanan Hareket Ordusunda kurmay yüzbaşı olarak görev almıştır.

v  İtalya’nın Trablusgarp’a saldırması üzerine kaçak yollarla Mısır üzerinden Trablusgarp’a gitmiş; Enver Paşa ve Fethi Bey ile Derne ve Tobruk’ta İtalyanlara karşı başarılı savunmalar yapmışlardır. Balkan Savaşları başlayınca buradan ayrılmak zorunda kalmıştır.

v  Mustafa Kemal 1913’te Sofya Askeri Ataşeliği’ne atanmıştır. Mart 1914’te de yarbaylığa yükselmiştir.

v  Mustafa Kemal, Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesini doğru bulmuyordu. Ancak savaşa katılınca savaşta rol almak için 2 Şubat 1915’te kurulmakta olan 19. Tümen komutanlığına getirilmiştir. Çanakkale Cephesi’ndeki başarıları da askeri yönden tanınmasını sağlamıştır. Anafartalar ve Arıburnu’nda düşmanı ağır bir yenilgiye uğratıp, İtilaf Devletleri’nin Çanakkale’yi geçmesine izin vermemiştir.

v  Mondros’tan sonra yurdun işgalini önlemek için Anadolu’ya geçmiş, halkı Kurtuluş Savaşı için örgütlemiştir.

v  13 Kasım 1918’de İtilaf Devletleri’nin donanması İstanbul’a girince yanındakilere “Geldikleri gibi giderler!” demiştir.

v  Erzurum Kongresi’nden bir gün önce askerlikten istifa etmek zorunda kalmıştır (22 Temmuz).

v  Sakarya Meydan Savaşı’ndan önceki gelişmeler onun tekrar askerliğe dönmesine yol açmış ve geniş yetkilerle başkomutanlığa getirilmiştir ( 5 Ağustos 1921 ).

v  26 Ağustos’ta Kocatepe’ye gelinip taarruza başlanmış, 30 Ağustos 1922’ de de Başkomutanlık Meydan Savaşı yapılmıştır.

v  “ Ordular; ilk hedefiniz Akdeniz’dir ileri!” emrini vererek düşmanın takibini sağlamış ve 9 Eylül’de İzmir kurtarılmıştır.                                                         

Siyasi Hayatı

v  Mustafa Kemal çok yönlü, üstün yetenekli, zeki ve kuvvetli iradeye sahip eşsiz bir devlet adamıdır.

v  Gençliğinde Osmanlı Devleti’nin geçirdiği sıkıntıları görmüş ve çareler üretmeye başlamıştır.

v  19 Mayıs 1919’da milli birlik ve beraberliği sağlamak için Samsun’a gitmiş ve buradan Havza’ya geçerek bildiriler yayınlamıştır. Amasya’da Amasya Genelgesi’ni yayınlamış, Doğu Anadolu’nun kurtuluşu için Erzurum Kongresi’ne başkanlık etmiş, Sivas Kongresi’nde tüm cemiyetleri bir çatı altında toplamıştır. 27 Aralık’ta Ankara’ya gelerek çalışmaları buradan takip etmiştir.

v  23 Nisan 1920’de TBMM’yi açmış ve Meclis’e başkan seçilmiştir.

v  Kurtuluş Savaşı sırasında I. İnönü Savaşı’ndan sonra Londra Konferansı; Sakarya Zaferi’nden sonra imzalanan Ankara ve Kars antlaşması Mustafa Kemal’in siyasi başarılarıdır. Kurtuluş Savaşı sonunda imzalanan Mudanya ve Lozan Barış Antlaşmalarıyla başarılarını devam ettirtmiştir.

       * *Ülkesini çağdaş medeniyetler seviyesine çıkarmak için çeşitli inkılaplar yapmıştır. Bu inkılapları           gerçekleştirirken de her zaman milli çıkarları göz önünde bulundurmuştur.

v  29 Ekim 1923’te Cumhuriyeti ilan etmiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olmuştur.

v  1934’te Atatürk soyadını almıştır.

            Medeni Hali

v  Türk toplumunda kadının layık olduğu yeri alması için çok çaba harcamıştır.

v  Sağlıklı bir toplumun güçlü bir aile yapısıyla kurulacağına inanıyordu.

v  29 Ocak 1923’te İzmir’de Latife Hanım ile evlenmiştir. Yurt gezilerine çıktığında da eşini yanında götürmüştür.